Efsanevi Türkü ‘Al Fadimem’in Perde Arkası Aydınlandı: Aşk, Ayrılık ve Yıllara Meydan Okuyan Ezgi
Afyonkarahisar’ın İscehisar ilçesine bağlı Cevizli köyü ile Bayat ilçesine bağlı Sağırlı köyü arasındaki topraklarda filizlenen, nesilden nesile dillerden düşmeyen ‘Al Fadimem’ türküsünün ardındaki dokunaklı gerçek hikaye, yapılan kapsamlı bir proje ile gün yüzüne çıkarıldı. gazetetempo.com.tr olarak, bu ölümsüz eserin doğuşuna ışık tutan araştırmanın detaylarını sizler için derledik.
TÜBİTAK Destekli Proje, Kayıp Sözleri Gün Yüzüne Çıkardı
Türk Dili ve Edebiyatı alanında TÜBİTAK 2204-A Lise Öğrencileri Araştırma Projeleri Yarışması kapsamında, İscehisar Faruk Öksüz Anadolu İmam Hatip Lisesi’nin başarılı öğrencisi Ertuğrul Meriç Boydemir, tarih öğretmeni Faruk Karakuş danışmanlığında dikkat çekici bir çalışmaya imza attı. “Sözden Ezgiye: Fadime ile Efe Kadir’in Hikâyesinin Türküsüyle Yaşayan Belleği” adlı proje, halk kültürümüzün önemli bir parçası olan türkülerin zaman içindeki değişimini ve unutulmaya yüz tutan değerlerini yeniden canlandırmayı hedefledi.
Halk Kültürünün Derinliklerine Yolculuk
Bu değerli araştırma, türkülerdeki söz ve anlam kaymalarını ortaya koymak amacıyla, ‘Al Fadimem’ türküsünün gerçek kahramanları Fadime Bostan ve Efe Kadir ile aynı döneme tanıklık etmiş akrabaları ve köylülerle yapılan derinlemesine mülakatlara dayanıyor. Bu birinci elden kaynaklar, türkünün ilk ve orijinal sözlerine ulaşmada kritik bir rol oynadı.
Bir Sevdanın Türküye Dönüşen Trajik Öyküsü
Yapılan görüşmeler, türkünün ardındaki acı dolu hikayeyi gözler önüne seriyor. Fakir ve yetim olan Efe Kadir’in, sevdiği Fadime ile evlenecek maddi imkana sahip olmaması üzerine onu kaçırma kararı aldığı anlaşılıyor. Fadime’nin de kendi rızasıyla bu kaçışa ortak olmasıyla başlayan serüven, dönemin zorlu koşulları nedeniyle trajik bir hal alıyor. Fadime’nin resmi kayıtlarda yaşı küçük gösterilmesine rağmen aslında evlilik çağına gelmiş olması, ailesinin şikayeti üzerine Efe Kadir’in hapse girmesine neden oluyor. Bu ayrılık, Fadime’nin başka biriyle evlendirilmesiyle daha da derinleşiyor. Efe Kadir’in hapishanedeki hüznü ve hasreti, işte bu ‘Al Fadimem’ türküsünün doğuşuna vesile oluyor.
40 Yıllık Ses Kaydı Tarihi Bir Kaynak Oldu
Projenin en dikkat çekici ve tarihi bulgusu ise, türkünün kahramanı Efe Kadir’in kendi sesinden 40 yıl önce alınmış bir ses kaydının bulunması oldu. 1985 yılında Belçika’da yaşayan oğlu Hasan Kilci’nin talebi üzerine kaydedilen bu kaset, Efe Kadir’in türkünün dört kıtasını bizzat seslendirdiğini ortaya koyuyor. Ali Kalkan, Veli Kilci ve aile bireyleri tarafından özenle saklanan bu kayıt, türkünün orijinal sözlerine ulaşmada paha biçilmez birincil kaynak niteliği taşıyor.
Nesilden Nesile Değişim Somut Verilerle Kanıtlandı
Saha çalışmaları ve bu tarihi ses kaydı sayesinde, günümüzde bilinen sözlerinden farklı olarak, daha önce hiç kayıt altına alınmamış kıtaların varlığı tespit edildi. Bu bulgular, ‘Al Fadimem’ türküsünün yıllar içinde nasıl bir değişim geçirdiğini, hangi sözlerin kaybolup hangilerinin eklendiğini somut verilerle gözler önüne seriyor. gazetetempo.com.tr olarak, bu önemli kültürel mirasın gün yüzüne çıkmasına katkı sağlayan tüm araştırmacıları tebrik ediyoruz.
